Sendikamızın “Gıda Sektöründe Koronavirüs Sürecinde Yaşananlara” Dair Raporu-3

20-26 Nisan 2020 Arası Koronavirüs Raporu

Raporumuz 64 işletmeden işçileri kapsamaktadır. Son yirmi günde yaşanan gelişmeler, bu süreçte işverenler tarafından tüm hijyen koşullarını oluşturup oluşturmadıkları, işçilerin sağlığı ve işçi güvenliği konusunda önlem alınıp alınmadığını raporlaştırdık.

Farklı illerde ve üretim alanlarında 50 ile 4000 arasında işçi çalıştıran (Çikolata ve her türlü çikolata çeşitleri, su, dondurulmuş hazır gıda, tavuk kesim ve işleme, dondurma, sakız, et ve et ürünleri işleme, şeker ve şeker çeşitleri üretimi, hazır yemek, soğuk sandviç, kuruyemiş işleme, hamur işleme ve ekmek üretimi, süt ve süt ürünleri işleme, kahve ve kakao, çay işletmeleri, soğuk içecekler, yağ üretimi, baklava yapımı, un üretimi, sigara üretimi, meyve suyu imalatı, helva ve reçel üretimi, makarna) ve üretime devam eden 64 gıda fabrikasını kapsamaktadır. 64 gıda fabrikasında yaklaşık 45 bin işçi çalışmaktadır. Geçen bir hafta içinde işverenler tarafından yeterli önlem alınmadığı gibi daha önce alınan önlemlerin gevşetildiği gözlenmiştir. Yaşanan bu durum işçileri daha çok tedirgin etmektedir. Daha önce üretime ara vermiş işletmeler geçen hafta itibarıyla yeniden üretime başladılar. Son bir hafta içinde önlem alınmadığı için Covid-19 pozitif çıkan işletmelere yenileri eklenmiştir. İşletmelerde üretim artışı devam etmektedir. Üretim artmasına rağmen işletmeler kadrolu işçi almak yerine kiralık işçi bürolarından günlük işçi talebine yönelmişlerdir. Kiralık işçi bürolarından getirilen işçiler daha çok depo ve ambalaj bölümlerinde çalıştırılmaktadır.

A) İşletmede yaşanan gelişmeler

1-Rapor için 64 işletme değerlendirmeye alınmıştır.
2-Son bir hafta içinde covid-19 testi pozitif çıkan işyerlerine 9 yeni işletme eklendi.
3-26 işletmede işçilerde covid-19 testi pozitif çıktı.
4-Geçmiş vakalarla birlikte covid19 testi pozitif çıkan işçi sayısı 407’ye yükselmiştir. Son bir hafta içerisinde 92 işçide covid-19 testi pozitif çıkmıştır.
5- Covid-19 testi pozitif çıkan işletmelerin illere göre dağılımı. İstanbul:10, İzmir:6, Manisa:2, Kocaeli:2 Rize:2. Bursa:1, Balıkesir:1, Kırklareli:1, Ankara:1.
6- Covid-19 testi pozitif çıkan 26 işletmede çalışan toplam işçi sayısı yaklaşık 32.000 civarındadır.
7- Covid-19 testi pozitif çıkan işçilerden 4’ü hayatını kaybetti.
8- Covid-19 testi pozitif çıkan vakaların illere göre dağılımı; İstanbul: 216, İzmir: 76, Manisa: 3, Kocaeli: 61, Rize: 28, Bursa: 14, Balıkesir: 6, Kırklareli: 1, Ankara: 2

B) Covid-19 testi pozitif çıkan işletmelerin üretim alanları

Catering (Hazır yemek), Beyaz et ve kırmızı et üretimi ve ileri et işlemesi ,Tütün işleme, Çikolata, Şekerleme, Kırmızı et işlemesi, Sigara, Meyve suyu imalatı, Sakız, Kahve, Bakliyat paketleme, Beyaz şeker, Bisküvi, Çay, Süt ve süt ürünleri, yoğurt ve peynir imalatı, Gazlı içecek ve meşrubat imalatı, Ekmek imalatı yapan işletmeleri kapsamaktadır.

C) Sorunlar devam ediyor

1-Gıda fabrikalarında sokağa çıkma yasağı döneminde işletmeler izin alarak üretimlerini sürdürdüler.
2- Sokağa çıkma yasağı olan illerde işçiler gece vardiyası da dahil haftasonlarında da çalışmak zorunda kaldı.
3-Üretime ara veren işletmeler geçen haftadan itibaren yeniden işe başladılar.
4-Ücretsiz izin uygulamaları devam ediyor.
5- Gıda üretimi artışı ve stok nedeniyle yoğun mesailer devam ediyor, işletmeler işçi almak yerine fazla üretimi aynı işçilerle gerçekleştiriyor. Son dönemde kiralık işçi bürolarından işçi talebi arttı.
6- Günlük sekiz saat üç vardiya, on iki saat iki vardiya çalışma sürerken, bazı işletmelerde iş yoğunluğundan dolayı haftalık izinler verilmiyor.
7- İşçilerin büyük çoğunluğu kendilerini covid-19’a karşı güvende görmüyor.
8- Üretimde, serviste, yemekhanede fiziki mesafe birçok işletmede yeterli değil, son bir hafta içinde uygulama daha çok esnetilmiş durumda.
9- Maske, eldiven ve koruyucu malzeme yetersizliği devam ediyor, kimi işletmelerde tam koruyucu malzeme yerine ucuz ve kalitesiz koruyucu malzeme kullanımı sürüyor.
10- İşletmelerde kağıt havlu, tuvalet kağıdı, sabun ve temizlik malzemelerinin yetersizliği sürüyor.
11- Yemeklerde bağışıklığı güçlendirici gıdalar konusunda hiçbir ilerleme yok. Kimi işletmelerde hazır sandviç ile ve ekmek arası uygulaması sürüyor.
12- Fırınlar, ekmek satış büfeleri ve pastanelerde çalışma koşulları açısından hijyen, dezenfekte koşullarına uyulmuyor, denetim yapılmış değil. İşçiler uzun saatler çalışmak zorunda kalıyor. Kayıt dışı çalışma sürüyor. Fırın işçilerinin sokağa çıkma yasaklarının ilanıyla birlikte iş yükleri artmış durumda.

DİSK/Gıda-İş (Türkiye Gıda Sanayi İşçileri Sendikası Genel Merkezi)