Katar: 2022 Dünya Kupası inşaatlarında göçmen işçi sömürüsü

Uluslararası Göçmenler Günü’nde yayımlanmış olan raporda sadece işçi hakları konusunda gerekli düzenlemeleri yapmayan Katar değil kölelik düzenin hakim olduğu devletle işbirliği yapan inşaat şirketleri, otel ve perakende zincirleri ile İngiltere ve ABD üniversiteleri de eleştiriliyor.

Rapora göre şirketlerin kazandığı yüksek karlar işçilerin güvenliği, sağlığı ve hakları gözden çıkarılarak elde ediliyor ve maaşlar çoğunlukla ırk ayrımları üzerinden belirleniyor. Uluslararası İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ITUC), Katar devletinin kendi istatistiklerine dayanarak 2022 Dünya Kupası başlamadan 7.000 işçinin ölmüş olacağı öngörüsünde bulunuyor.

Katar hükümeti hala göçmen işçi ölümlerindeki gerçek sayıları ve ölüm nedenlerini kamuoyuna açıklamayı reddediyor. Göçmen işçilerin çoğunluğu ise 2022 Dünya Kupası inşaatlarında çalışıyor. Katar’ın son üç yıla ait istatistikleri ve sağlık raporları incelendiğinde yıllık ortalama iş cinayetleri sayısının 1.000 olduğu gerçeği ortaya çıkıyor, bu da 2022’ye kadar 7.000 işçinin iş cinayetlerine kurban gitmesi demek.

Kefala sistemi nedir?

Toplamda 220 milyar dolarlık 2022 Dünya Kupası inşaatlarından, Avustralya, Avrupa ve ABD menşeili büyük inşaat şirketleri kar ediyor ve sömürü Katar sınırlarını aşıyor çünkü bu büyük şirketlerin hepsi kefala denen sistemden yararlanıyor. Kefala istihdam sistemi, Körfez ülkelerinde çalışan göçmen işçilerin vizelerinin şirketler tarafından alındığı, dolayısıyla işçilerin vize ve pasaportlarının işverenlerce rehin tutulduğu bir sistem. Bu sistemde işçiler pasaportları ve vizeleri ellerinde olmadığı için ülkeyi terk edemiyorlar ya da sektör veya iş değiştirmek istediklerinde işveren tehditlerine maruz kalıyorlar.

Hükümet gerekli yasal düzenlemeleri yapmaktan kaçınırken ITUC suç ortağı olan şirketlere şu çağrıda bulunuyor:
İşçilere koşulsuz şartsız çıkış vizesi verilsin ve istedikleri takdirde iş değiştirmelerine izin verilsin.
İşçilerin taleplerini ve şikayetlerini paylaşabileceği ve işverenle pazarlık yapabileceği bir örgütlenme kurmalarına izin verilsin.
Bütün göçmen işçiler için de geçerli olacak bir asgari ücret belirlensin
Taşeronları da kapsayacak şekilde etkili ve adil denetim ve sorun çözme mekanizmaları oluşturulsun
Katar’ın iş yasaları köleliği sistemleştirmiş durumda. Bu yasalara göre işverenler işçilerin rızası olmaksızın bir işçiyi başka bir işverene “ödünç verebiliyor.”

ITUC’un Katar devletinden talepleri ise şöyle:
Kefala sistemine son verilsin
Göçmen işçilerin temsil hakkı tanınsın
Tanınmış, güvenilir insan kaynakları şirketleri aracılığıyla iş sözleşmeleri yapılsın
Bütün işçiler için geçerli ulusal asgari ücret belirlensin ve toplu sözleşme hakkı tanınsın
Düzgün ve adil denetim ve şikayet mekanizmaları ile bağımsız iş mahkemeleri oluşturulsun.